نهج سعادت

شمشیر که بر تارکش نشست، دو صدا برخاست. یکی از خودش: فُزْتُ وَ رَبِّ الْکَعْبَةِ[1]؛ به خدای کعبه، رستگار شدم.

و دیگر از جبرائیل:

 تَهَدَّمَتْ وَ اللَّهِ أَرْکَانُ الْهُدَى وَ انْطَمَسَتْ وَ اللَّهِ نُجُومُ السَّمَاءِ وَ أَعْلَامُ التُّقَى وَ انْفَصَمَتْ وَ اللَّهِ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى قُتِلَ ابْنُ عَمِّ مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى قُتِلَ الْوَصِیُّ الْمُجْتَبَى قُتِلَ عَلِیٌّ الْمُرْتَضَى قُتِلَ وَ اللَّهِ سَیِّدُ الْأَوْصِیَاءِ قَتَلَهُ أَشْقَى الْأَشْقِیَاءِ[2]؛

 به خدا پایه­های هدایت فروریخت! به خدا ستارگان آسمان و نشانه­های پرهیزگاری نابود شدند. به خدا دستگیره استوار دین ترک برداشت. پسر عم محمد، برگزیده خدا کشته شد! جانشین برگزیده­ خدا کشته شد! علی مرتضی کشته شد! به خدا سرور اوصیا کشته شد! او را تیره­بخت­ترین، تیره­بختان کشت!

این بود صدایی که در میان آسمان و زمین پیچید و به گوش هر که بیدار بود، رسید. صدایی که کلثوم را، میزبان دل­نگران پدر را به شیون و زاری واداشت؛ زینب را نیز.

 و دیگر خانه علی شد کانون گریه و غم. در این دو روز هر چه می­توانست، سفارش کرد و شاید در شب بیست و یکم ماه خدا، واپسن سفارش خود را فرمود تا بنویسند:

هَذَا مَا أَوْصَى بِهِ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ أَوْصَى الْمُؤْمِنِینَ بِشَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ بِالْهُدى‏ وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ‏.

وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ سَلَّمَ ثُمَّ «إِنَّ صَلاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیایَ وَ مَماتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ. لا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ» ثُمَّ إِنِّی أُوصِیکَ یَا حَسَنُ وَ جَمِیعَ وُلْدِی وَ أَهْلَ بَیْتِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ بِتَقْوَى اللَّهِ رَبِّکُمْ- وَ لا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ. وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ صَلَاحُ ذَاتِ الْبَیْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّةِ الصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ إِنَّ الْمُبِیرَةَ وَ هِیَ الْحَالِقَةُ لِلدِّینِ فَسَادُ ذَاتِ الْبَیْنِ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ انْظُرُوا ذَوِی أَرْحَامِکُمْ فَصِلُوهُمْ یُهَوِّنِ اللَّهُ عَلَیْکُمُ الْحِسَابَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْأَیْتَامِ لَا یَضِیعُوا بِحَضْرَتِکُمْ فَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ مَنْ عَالَ یَتِیماً حَتَّى یَسْتَغْنِیَ أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ بِذَلِکَ الْجَنَّةَ کَمَا أَوْجَبَ لِآکِلِ مَالِ الْیَتِیمِ النَّارَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْقُرْآنِ فَلَا یَسْبِقَنَّکُمْ إِلَى الْعِلْمِ بِهِ غَیْرُکُمْ اللَّهَ اللَّهَ فِی جِیرَانِکُمْ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَوْصَى بِهِمْ مَا زَالَ یُوصِی بِهِمْ حَتَّى ظَنَنَّا أَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ اللَّهَ اللَّهَ فِی بَیْتِ رَبِّکُمْ فَلَا یَخْلُو مِنْکُمْ مَا بَقِیتُمْ فَإِنَّهُ إِنْ تُرِکَ لَمْ تُنَاظَرُوا وَ أَدْنَى مَا یَرْجِعُ بِهِ مَنْ أَمَّهُ أَنْ یُغْفَرَ لَهُ مَا سَلَفَ اللَّهَ اللَّهَ فِی الصَّلَاةِ فَإِنَّهَا خَیْرُ الْعَمَلِ إِنَّهَا عِمَادُ دِینِکُمْ اللَّهَ اللَّهَ فِی الزَّکَاةِ فَإِنَّهَا تُطْفِئُ غَضَبَ رَبِّکُمْ اللَّهَ اللَّهَ فِی صِیَامِ شَهْرِ رَمَضَانَ فَإِنَّ صِیَامَهُ جُنَّةٌ مِنَ النَّارِ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْفُقَرَاءِ وَ الْمَسَاکِینِ فَشَارِکُوهُمْ فِی مَعَایِشِکُمْ اللَّهَ اللَّهَ فِی الْجِهَادِ بِأَمْوَالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ أَلْسِنَتِکُمْ فَإِنَّمَا یُجَاهِدُ رَجُلَانِ إِمَامُ هُدًى أَوْ مُطِیعٌ لَهُ مُقْتَدٍ بِهُدَاهُ اللَّهَ اللَّهَ فِی ذُرِّیَّةِ نَبِیِّکُمْ لَا تُظْلَمَنَّ بَیْنَ أَظْهُرِکُمْ وَ أَنْتُمْ تَقْدِرُونَ عَلَى الْمَنْعِ عَنْهُمْ-

اللَّهَ اللَّهَ فِی أَصْحَابِ نَبِیِّکُمُ الَّذِینَ لَمْ یُحْدِثُوا حَدَثاً وَ لَمْ یُؤْوُوا مُحْدِثاً فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَوْصَى بِهِمْ وَ لَعَنَ الْمُحْدِثَ مِنْهُمْ وَ مِنْ غَیْرِهِمْ وَ الْمُؤْوِیَ لِلْمُحْدِثِینَ اللَّهَ اللَّهَ فِی النِّسَاءِ وَ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ فَإِنَّ آخِرَ مَا تَکَلَّمَ بِهِ نَبِیُّکُمْ أَنْ قَالَ أُوصِیکُمْ بِالضَّعِیفَیْنِ النِّسَاءِ وَ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ الصَّلَاةَ الصَّلَاةَ الصَّلَاةَ لَا تَخَافُوا فِی اللَّهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ یَکْفِکُمْ مَنْ أَرَادَکُمْ وَ بَغَى عَلَیْکُمْ- قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً کَمَا أَمَرَکُمُ اللَّهُ وَ لَا تَتْرُکُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ فَیُوَلِّیَ اللَّهُ أَمْرَکُمْ شِرَارَکُمْ ثُمَّ تَدْعُونَ فَلَا یُسْتَجَابُ لَکُمْ عَلَیْهِمْ عَلَیْکُمْ یَا بَنِیَّ بِالتَّوَاصُلِ وَ التَّبَاذُلِ وَ التَّبَادُرِ وَ إِیَّاکُمْ وَ التَّقَاطُعَ وَ التَّدَابُرَ وَ التَّفَرُّقَ- وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى‏ وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقابِ وَ حَفِظَکُمُ اللَّهُ مِنْ أَهْلِ بَیْتٍ وَ حَفِظَ نَبِیَّکُمْ فِیکُمْ أَسْتَوْدِعُکُمُ اللَّهَ وَ أَقْرَأُ عَلَیْکُمُ السَّلَامَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ ثُمَّ لَمْ یَزَلْ یَقُولُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حَتَّى مَضَى‏[3]؛

این است آنچه على پسر ابوطالب به آن سفارش کرد. به مؤمنان سفارش می­کنم به گواهی دادن این که هیچ معبودی نیست، مگر خدا؛ یگانه است، هیچ انبازی ندارد و این که محمد (ص) بنده و پیامبر اوست. «او را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر ادیان، همه دین­ها چیره سازد، هر چند مشرکان ناخوش دارند.» درود و سلام خدای بر محمد. سپس «نمازم، پرستشم، زندگانى­ام و مرگم، همه براى خدا، پروردگار جهانیان است که انبازی ندارد. به این فرمان یافتم و من نخست مسلمانم.».

 سپس اى حسن به تو و همه فرزندان و خاندانم و هر مؤمنی که نامه­ام به او می­رسد، سفارش مى‏کنم به پرواى از خدا، پروردگارتان. هرگز نمیرید؛ مگر که مسلمان باشید. همگی به ریسمان خدا در­ آویزید و پراکنده نشوید  که من از پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ شنیدم که می­گفت: سازش میان خود از همه نماز و روزه برتر است. برهم خوردگی میان یک دیگر  هلاک کننده و از میان برنده دین است. و لا قوة الا باللَّه، به حال خویشان خود بنگرید و به آنان بپیوندید تا خدا به حساب شما آسان رسد.

 خدا را! خدا را! در باره یتیمان، نکند پیش روی­تان تباه شوند که من از پیامبر خدا ـ صلی­الله علیه و آله ـ شنیدم که فرمود: هر که سرپرستی و گذران یتیمى را به دوش گیرد تا بی ­نیاز شود، خدا بهشت را برای او  واجب می­کند؛ آن چنان که برای خورنده مال یتیم، آتش را واجب کرده است.

 خدا را! خدا را! در باره قرآن بپایید، نکند دیگران در به کاربستن آن بر شما پیشی گیرند.

 خدا را! خدا را! در ­باره همسایگان­تان که پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ به آنان سفارش مى‏کرد؛ چندان به پاس داشت آنان سفارش می­کرد که ما گمان بردیم او همسایگان را ارث­بر خواهد کرد.

خدا را! خدا را! در باره خانه پروردگارتان، تا هستید نباید از شما تهی بماند که اگر واگذاشته شود، زمان داده نمی­شوید. هر که آهنگش کند، کمترین چیزی که با آن باز می­گردد، این است که گناهان گذشته­­اش آمرزیده می­شود.

خدا را! خدا را! در باره نماز که بهترین کار است، به راستی آن ستون دین شماست.

خدا را! خدا را! در باره زکات که خشم پروردگارتان را خاموش می­کند.

 خدا را! خدا را! در باره روزه ماه رمضان که روزه ­داری­اش سپری است در برابر آتش.

 خدا را! خدا را! در باره تنگدستان و بینوایان، پس آنان را در گذران زندگى خود شریک کنید.

 خدا را! خدا را! در باره جهاد با مال­تان، جان­تان و زبان­تان که دو تن جهاد می­کنند: پیشوای هدایت و یا فرمان­برش، پیرو  هدایتش.

خدا را! خدا را! در باره فرزندان پیامبرتان، نکند در میان شما ستم ببینند و شما در بازداشتن ستم از آنان توانا باشید.

خدا را! خدا را! در باره یاران پیامبرتان، آنان که در دین، نو نیاوردند و نو­ آورنده­ای را پناه ندادند که پیامبر خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ در باره یارانش سفارش کرد و بدعت­گذار، از اصحابش و از غیرشان را نفرین کرد و نیز کسی که بدعت گذاران را پناه دهد.

خدا را! خدا را! در باره زنان و بردگان که واپسین سخن پیامبرتان این بود: شما را به دو گروه ناتوان سفارش مى‏کنم: زنان و بردگان.

  نماز! نماز! نماز! در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش کننده­ای نهراسید، خدا شما را از آسیب هر که در باره­تان آهنگ شر کند و در حق­تان جنایت، نگاه می­دارد.

 با مردم به نیکویی سخن بگویید؛ همچنان که خدا شما را بدان فرمان داد. امر به معروف و نهى از منکر را وانگذارید که اگر چنین کنید خدا بدکرداران را به سرپرستی شما می­گمارد. آن گاه خدا را به یاری می­خوانید و  دعایتان پذیرفته نمی­شود.

ای پسرانم! بر شما باد به یک دیگر پیوستن، به یک دیگر بخشیدن و به یاری هم شتافتن. مباد شما را جداشدن از یک دیگر، به هم پشت کردن و پراکنده شدن. در کاری که بر پایه نیکی و تقواست، همکارى کنید، و در کاری که بر گناه و تجاوز است، همکارى نکنید، از خدا پروا کنید که کیفرش دشوار است، خدا شما خاندان را نگاه دارد و  حرمت پیامبر را در میانتان بپاید. شما را به خدا مى‏سپارم. به شما درود می­گویم، رحمت و برکات خدا بر شما باد.

سپس پیوسته می­گفت: «لا اله الا اللَّه»  تا از دنیا رفت.

 

دوستان عزیز! سلام

در این شب قدر، شب سلام و سلامت، سلام خدا و درود فرشتگان بر شما باد.  

به آگاهی می­رسانیم که انشاء الله تعالی و بتوفیقه از این پس موضوع اصلی این وبلاگ «نهج­البلاغه» خواهد بود. در حد بضاعت اندکمان، از ابتدای این کتاب شریف نخست واژگان دشوار هر بخش را از منابع عربی می­آوریم، سپس به فارسی باز می­گردانیم و اگر نیاز بود به توضیح یا شرحی کوتاه، بسنده می­کنیم. به خواست خدا مطالب هر بخش را در پایان هر هفته تقدیم می­داریم.                           التماس دعا.